Gródek rycerski w Bestwinie
województwo śląskie, powiat bielski, gmina Bestwina, Bestwina, Kotlina Oświęcimska, A- 1207/75
Lokalizacja
49°53'55.68"N, 19°3'35.243"E
Opis
Z chwilą pojawienia się państwa polskiego na tym terenie powstało grodzisko – gródek rycerski, przynależący do kasztelanii oświęcimskiej – ziemi krakowskiej. Możemy przypuszczać, że już przed Mieszkiem I w IX i X wieku mieszkali tu ludzie i wznosili fortece ziemne i drewniane w formie grodziska. Przypuszczenia te potwierdzają wykopaliska archeologiczne - majdan o wymiarach 7*7,5 m o konstrukcji drewnianej położony w widłach rzeki Łękawki i potoku Pasieczanki (obecnie czworaki), prowadzone na tym terenie w latach siedemdziesiątych XX wieku przez Konserwatora Zabytków Archeologicznych w Katowicach. Na drewniane konstrukcje oraz materiał kulturowy natrafiono w trakcie prac budowlanych. Przeprowadzona 17 kwietnia 1971 roku weryfikacja terenu stwierdziła istnienie stanowiska archeologicznego, skutkiem czego wstrzymano prace budowlane i przeprowadzono badania ratownicze przez Dział Archeologii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Stanowisko położone jest na niewielkim wzniesieniu, otoczonym od wschodu i zachodu potokami, usytuowanym w północnowschodniej części wsi. Teren ten określany jest jako stary dwór. W wykopie budowlanym o wymiarach: 27,5 * 7m odkryto konstrukcje drewniane , częściowo zniszczone. W trakcie badań oczyszczono łuk konstrukcji drewnianych o rozpiętości 19 m. belki ułożone były na zrąb, a odległości między czterema węgłami były jednakowe i wynosiły 6m. Pomiędzy wiązaniami zrębowymi od wnętrza, dochodziły promieniście po dwie belki o długości do 2,20 m. belki te były prawdopodobnie połączone wewnętrznym wzmocnieniem. Tworząc konstrukcję skrzyniową wału. Świadczy o tym fakt powiązania dwóch belek poprzeczną. Stwierdzono to przy pierwszym wiązaniu zrębowym w zachodniej części wykopu budowlanego. Natomiast w części wschodniej wiązanie zrębowe wzmocnione było krótką belką dochodzącą prostopadle od zewnątrz do łuku konstrukcji. W południowej części wykopu widoczne były belki poziome oraz słupy występujące na głębokość 0.7 m. od powierzchni darni. Konstrukcje drewniane w południowym profilu wykopu stanowią przypuszczalnie wewnętrzne zabudowania majdanu grodziska. Oprócz oczyszczenia konstrukcji w trakcie prac założono wykop sondażowy o wymiarach 1,80* 1, 30 m. obejmujący jedno z wiązań zrębowych. Pogłębiając wykop odkryto trzy wieńce konstrukcji. A w warstwach przylegających - dwie warstwy kulturowe: I sięga IX i X wieku i jest przedmiotem badań, prawdopodobnie zawiera ceramikę z X i XI wieku, II warstwa pochodząca z XII wieku, gdzie na głębokości 2 m. odkryto ceramikę z XII i XIII wieku: kafle donicowate pokryte polewą barwy zielonej, zdobione wypukłymi o i figuralnymi ornamentami (rycerz w zbroi siedzący na koniu, Chrystus wiszący na krzyżu i płaczące postacie), naczynia średniowieczne wraz z e stożkowatymi przykrywkami o barwie brunatnej, z domieszką drobnoziarnistego piasku, przedmioty metalowe (grot, kula), fragment obuwia – ciżmy i inne przedmioty wykonane ze skóry, fragmenty szkła – fragment wysmukłej butelki o grubych ściankach wykonanej ze szkła ołowianego o zabarwieniu niebieskawoszarym oraz kości zwierzęce. Podsumowując wyniki badań oraz pobieżną analizą fragmentarycznie uzyskanego i zachowanego materiału kulturowego można przypuszczać, że gródek w Bestwinie mógł być zbudowany najwcześniej na przełomie XIII/XIV wieku i był użytkowany do XVII wiek. Ze względu na ciekawy typ stanowiska i dobrze zachowaną substancję archeologiczną postanowiono w przyszłości kontynuować badania.
Na podstawie
Na podst. monografii „ Bestwina – z dziejów wsi z pogranicza śląsko – krakowskiego” autor ks. Zygmunt Bubak oraz artykułów : „Prastare grodziska w Bestwinie” Heleny Malinowskiej Łazarczyk z 1973 roku z Silesia Antiqua.
Tagi
gród, gródek, zamek, warownia, archeologia, średniowiecze
